Stout

Stout is een biersoort met een donkerbruine tot zwarte kleur die ontstaat door het gebruik van gebrande of geroosterde mout. Stout is in de eerste helft van de 18e eeuw in Londen ontstaan als een zwaardere variant van de biersoort porter. Het werd aanvankelijk ook stout porter genoemd. Het is niet eenvoudig om stout onder een noemer te vangen. Er bestaan veel verschillende stout-bieren die in alcoholgehalte variëren van 4 tot meer dan 10 volumeprocenten, zowel boven- als ondergistend gebrouwen. Grofweg worden vier varianten onderscheiden. Het (Irish) dry stout of bitter stout is vanwege Guinness de bekendste. Het heeft een laag alcoholgehalte. De milk- of sweet stout is zoeter van smaak. De export of foreign stout met een alcoholgehalte van 6 tot 9 procent en de Russian imperial stout (RIS). RIS is het zwaarste type stout met 7 tot wel 14 volumeprocenten.

Stout in Nederland

Advertentie uit 1880. Nederlands stout is minstens zo goed als het origineel.

Etiket van Brouwerij het Hert

Het van oorsprong Britse stout wordt al eeuwen in Nederland gedronken. De vroegste advertentie voor "London Dubbeld Brown Stout" stamt uit 1814. In Nederland werd ook wel stout gebrouwen, maar dit Engelsche bier haalde het niet bij het origineel. In advertenties benadrukken handelaars dat het stout in Engeland werd afgevuld en beslist geen Hollandsch stout betreft. Daar komt verandering in als Van Vollenhoven begint met het brouwen van een eigen stout. In 1880 wordt aan de brouwerij een inrichting bijgebouwd tot het fabriceren van stout. Ook brouwerij Het Hert uit Vlijmen brouwde destijds een populaire stout, het Corman's Extra Stout. Er was kritiek op het etiket omdat het met de rode ruit op een lichtbruine achtergrond te veel zou lijken op de etiketten van de Engelse concurrent brouwerij Bass & Co. Nog voor de eeuwwisseling werd ook Nederlands stout gebrouwen door onder andere De Zwarte Ruiter, De Haan & Sleutels, Het Haantje, Het Scheepje, ZHB, Deli, Oranjeboom, De Hengeloosche, Lans (Het Hert Haarlem), DAVO (Deventer), Luitingh (groningen) en De 3 Hoefijzers. Amstel komt in 1922 met Super Stout. Vlak na de tweede wereldoorlog voeren ook Bavaria, Dommelsch en Heineken kortstondig een stout onder eigen merk.

Aanbevolen door H.H. doctoren

De populariteit van stout was te danken aan twee zaken. Het alcoholpercentage was, met 5,5 tot 7,5 procent, hoger dan dat van de andere beschikbare bieren. En stout had de reputatie om geneeskrachtig te zijn. Er is geen ander bier dat zo versterkend is dat de heren doctoren het zelfs aanbevelen. Hoewel die populariteit niet overdreven moet worden. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat 50 procent van de Nederlandse bierconsumptie in 1939 bestond uit Pilsener en Münchener, 49 procent uit gewoon lager bier en slechts 1 procent uit overige bieren waaronder bockbier en stout.

Vanaf de jaren 1960 ontstaan de grote brouwconcerns en verdwijnen veel kleine brouwerijen. De aandacht komt vrijwel uitsluitend op het pilsener te liggen. Toch gaat het Nederlands stout niet helemaal verloren. Heineken, die samen met Amstel brouwerij van Vollenhoven had overgenomen, blijft het Van Vollenhoven's Stout brouwen. Oranjeboom handhaaft het merk Trio Stout en enkele andere merken, voornamelijk voor de export.

Het duurt tot 1983 voordat Arcener met een nieuw Nederlands stout komt. De brouwers hadden al enige ervaring met het brouwen van dit biertype omdat de productie van Trio Stout bij hun vorige werkgever, brouwerij De Vriendenkring, was ondergebracht. Later volgt een stout van de Noorderbierbrouwerij.

... onder constructie Phoenix??