Stout

Stout is een biersoort met een donkerbruine tot zwarte kleur die ontstaat door het gebruik van gebrande of geroosterde mout. Het is niet eenvoudig om stout onder een noemer te vangen. Er bestaan veel verschillende stout-bieren die in alcoholgehalte variëren van 4 tot meer dan 10 volumeprocenten, zowel boven- als ondergistend gebrouwen. Grofweg worden vier varianten onderscheiden. Het (Irish) dry stout of bitter stout

Stout is een variant van de biersoort porter, die in mindere mate dezelfde kenmerken heeft. De eerste stout werd gemaakt in Londen rond 1730. Lange tijd bleef het een Engelse bierstijl, met varianten als 'Russian imperial stout' en 'milk stout', ook wel 'sweet stout' genaamd. De bekendste stout wordt echter gemaakt door de Ierse brouwer Guinness. Dit type stout wordt ook wel 'bitter stout' of 'dry stout' genoemd.

De porter is ontstaan in de gewelddadige pubs van Londen in de achttiende eeuw, een donker, medium bodied bier dat erg moutig en hoppig is. De verhalen van het ontstaan van dit bier wijzen naar de barman van één van die pubs. Hij zou de oorspronkelijke maker zijn van de porter door een lichter gehopt bier met een oudere aged-ale te mengen. Het resultaat was een bier dat erg in trek was onder de bevolking.

Brouwers onderzochten de mix en gingen aan de slag met het brouwen van een porter. Hierdoor was het mixen van bieren aan de bar niet meer nodig.

Het ontstaan van stout bier

Omdat steeds meer brouwers hun eigen porters gingen brouwen was het natuurlijk een kwestie van tijd tot er een variant van de porter op de markt kwam. Natuurlijk kwam die er ook.

Er werden verschillende ingrediënten toegevoegd aan de porter om het alcoholpercentage te stimuleren en dit leidde tot een stout. 

Een stout is simpelweg een sterkere versie van een porter. De officiele naam luidt daarom ook, Stout porter.

Toen Guinness een bekende naam werd achter het stout bier, ontstond een enorme groei in populariteit. Veel mensen werden vanaf dat moment verliefd op het stout bier.

Porter en stout bier tegenwoordig

Tegenwoordig zijn er veel onduidelijkheden over de verschillen tussen een porter en een stout. Dit komt omdat de speciaalbier brouwers tegenwoordig porters brouwen met een hoger alcoholpercentage dan de meeste stouts en dus stouts met een lager alcoholpercentage dan een porter.

Zodra je het verschil tussen deze twee bieren aan een willekeurig aantal brouwers vraagt, krijg je een groot aantal verschillende antwoorden te horen.

Makkelijk gezegd is een porter en een stout hetzelfde, alleen heeft een stout een hoger alcoholpercentage, wat tegenwoordig dus ook niet meer zo is. Het belangrijkste verschil is de soort mout die moet worden gebruikt voor de verschillende type bieren.

Voor Porters gebruiken brouwers gemoute gerst en voor stouts wordt voornamelijk gebruik gemaakt van geroosterde gerst. Daarom wordt een stout vaak geassocieerd met de smaak van koffie. Maar zelfs deze regel blijkt bij verschillende brouwers niet meer op te gaan.

Ga akkoord met het etiket

Zolang er dus speciaalbier brouwerijen zijn die blijven experimenteren met bier, zal er nooit een groot verschil ontstaan tussen een porter en een stout. Dus ga akkoord met wat er op het etiket van het bier staat en geniet van wat je drinkt, een porter of stout, het kan allebei. Tegenwoordig zijn beide bieren in wezen hetzelfde.

Stout in Nederland

Advertentie uit 1880. Nederlands stout is minstens zo goed als het origineel.

Etiket van Brouwerij het Hert

Het van oorsprong Britse stout wordt al eeuwen in Nederland gedronken. De vroegste advertentie voor "London Dubbeld Brown Stout" stamt uit 1814. In Nederland werd ook wel stout gebrouwen, maar dit Engelsche bier haalde het niet bij het origineel. In advertenties benadrukken handelaars dat het stout in Engeland is afgevuld en beslist geen Hollandsch stout betreft. Daar komt verandering in als Van Vollenhoven begint met het brouwen van een eigen stout. In 1880 wordt aan de brouwerij een inrichting bijgebouwd tot het fabriceren van stout. Ook brouwerij Het Hert uit Vlijmen brouwde destijds een populaire stout, het Corman's Extra Stout. Er was kritiek op het etiket omdat het met de rode ruit te veel zou lijken op de etiketten van de Engelse brouwerij Bass & Co. Wie denkt dat gezondheidsclaims op voedingsmiddelen een modern verschijnsel is, vergist zich. Er is geen ander bier dat zo versterkend is dat de heren doctoren het zelfs aanbevelen. Nog voor de eeuwwisseling werd ook Nederlands stout gebrouwen door De Zwarte Ruiter, De Haan & Sleutels, Het Haantje, Het Scheepje, ZHB, Deli, Oranjeboom, De Hengeloosche, Lans (Het Hert Haarlem), DAVO (Deventer), Luitingh (groningen) en De 3 Hoefijzers. In 1922 komt Amstel met Super Stout.

De populariteit van stout moet echter niet overdreven worden. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat 50 procent van de Nederlandse bierconsumptie in 1939 bestond uit Pilsener en Münchener, 49 procent uit gewoon lager bier en slechts 1 procent uit overige bieren waaronder bockbier en stout.

Mede door de expansie van de grote firma's Heineken en Amstel en de daarmee samenhangende opkomst van de pils zijn deze geleidelijk allemaal van de markt verdwenen. Heineken brouwde onder de naam Van Vollenhoven sinds de overname van de gelijknamige brouwerij nog tot 2004 kleine hoeveelheden stout. Van 2006 t/m 2012 werd door Brouwerij De Schans in Uithoorn, met toestemming van Heineken, jaarlijks een Van Vollenhoven Stout gebrouwen, gebaseerd op het oorspronkelijke recept. Sinds 2013 werkt Stichting De Gekroonde Valk, de licentiehouder van het betreffende biermerk, samen met Stadsbrouwerij de Wittenburg in Zevenaar en brengt Brouwerij De Schans haar stoutbier onder een eigen merknaam op de markt.

1927 Trio Stout (Suriname) 1951 Heineken's Stout 1966 äls men stout niet als bier beschouwd is Heineken de grootste bierexporteur in de wereld" (anders Guinness) 1983 Arcener stout Noorder bierbrouwerij

... onder constructie

Aanbevolen door H.H. doctoren