Nathan Brouwerij

Het strakke, technisch goed uitgeruste interieur van een Nathan brouwerij

In het begin van de twintigste eeuw was het in gebieden met een tropisch klimaat door de klimatologische omstandigheden nagenoeg onmogelijk een goed bier te brouwen. De Duitse, maar in Zwitserland woonachtige brouwer en uitvinder Leopold Nathan ontwikkelde in die tijd een nieuw type brouwerij met een daarbij behorende brouwmethode. De methode was erop gericht de wort niet met directe buitenlucht in contact te brengen en de lageringstijd aanzienlijk te bekorten. In Duitsland waren al enkele brouwerijen in bedrijf die gebruik maakten van een Nathan installatie en de resultaten waren hoopgevend. In die tijd werd in conventionele brouwerijen gebruik gemaakt van open vergistingsbakken en was het bier na een lageringstijd van tot wel zes maanden geschikt voor consumptie. Bier uit een Nathan brouwerij werd al na 12 dagen geschikt geacht om gedronken te worden.

Net als bij de klassieke methode wordt de mout geschroot en vermengd met water. Dit mengsel wordt daarna in stappen verhit om de tijdens het kiemen ontstane diastase de zetmeel in suikers om te laten zetten. De volgende stap is het wegfilteren van de graanresten en wordt de overgebleven vloeistof (de wort) gekookt en wordt er hop toegevoegd. Bij dit proces wordt de wort steriel.

Bij de methode van Nathan wordt de wort in een speciaal vat ontdaan van alle hop- en moutresten en daarna zo snel mogelijk door middel van een oppervlaktekoeler afgekoeld tot 5°C. Deze koeler staat opgesteld in een ruimte waarin gefiltreerde en steriele lucht wordt geblazen. De gekoelde wort gaat weer langzaam van onderen in het vat en wordt zo rondgepompt totdat de vloeistof helder is.

In tegenstelling tot de gebruikelijke open vergistingsbakken werden bij een Nathan brouwerij gesloten vaten van aluminium gebruikt. Deze cylinder conische tanks waren essentieel onderdeel van de Nathan brouwerijen Dit type tank werd door Nathan in 1927 gepatenteerd en deze worden nog steeds in veel brouwerijen gebruikt. De tanks waren voorzien van een mantel, die koeling tot de juiste temperatuur toeliet. De gist was - een gekweekte, schone cultuur - werd van onderen toegevoegd en door steriele lucht of koolzuur in beweging gehouden, zodat het gistproces nauwkeurig gestuurd kon worden. In zes tot negen dagen, afhankelijk van het type bier, was de gisting voltooid. Doordat het een gesloten systeem was kon alle bij de gisting ontstane koolzuur opgevangen worden en na zuivering weer gebruikt worden. Voor gebruik werden het gebruikte materiaal met alcohol steriel gemaakt.

Het lageren wat in een klassieke brouwerij in die dagen maanden duurde werd in de Nathan methode versneld door enkele dagen heel veel kleine belletjes koolzuur (die bij de gisting opgevangen waren) door het jonge bier te pompen.

Nederlands Indië

Omslag van een brochure voor de Amerikaanse markt

In 1935 kreeg Heineken meer dan de helft van de aandelen van de N.V. Nederlandsch-Indische Bierbrouwerijen in handen. Deze brouwerij bracht het volgens het Nathan procedé vervaardigde 'Java' bier op de markt. De brouwerij werd in 1937 aangepast om naast het 'Java' bier ook Heineken pils te brouwen volgens de klassieke wijze, om de concurrentie met het door Beck's in Batavia gebrouwen Anker bier aan te kunnen.

Australië

In Australië werden vier brouwerijen met het Nathan systeem uitgerust en was het concept behoorlijk succesvol.

Bulimba (Queensland Brewery Co Ltd)

Bij deze brouwerij is het systeem waarschijnlijk niet lang in gebruik geweest.

Cascade Brewery Co Ltd

In deze brouwerij werd de Nathan installatie voor een deel omgebouwd naar een brouwerij voor bovengistend bier.

Richmond Nathan System Brewing Co. Pty Ltd.

De naam van de brouwerij gaf zelfs aan dat er gebruik werd gemaakt van het Nathan systeem. Ingenieur Walther Haenggi van het Nathan Instituut kwam in augustus 1927 naar Melbourne om de brouwinstallatie te plaatsen en bleef tot december 1930 als brouwerijmanager verbonden. Haenggi kwam later bij Heineken in Rotterdam in dienst. De installatie bleef tot 1962, toen een bosbrand voor onherstelbare schade zorgde, in gebruik.

Walkerville Coöperative Brewing Co Ltd